Het grootschoot overloop systeem

Het grootschoot overloop systeem van een zeilboot maakt het trimmen van het grootzeil gemakkelijker omdat daarmee de hoek waaronder de grootschoot aan het grootzeil “trekt”, veranderd kan worden. Lees welke opties je voor het grootschoot overloop systeem hebt.

Klantvraag: welk grootschoot overloop systeem voor Victoire 28?

Ik ben sinds kort in het bezit van een Victoire 28. (grootzeil oppervlak 19 m2). Het grootschoot overloop systeem loopt over het brugdek en is alleen handmatig middels stoppers te verstellen. Ik wil de rail door een nieuw systeem vervangen waarbij ik de overloopwagen makkelijk kan laten vieren en aanhalen. Ik zoek een zo plat mogelijke rail aangezien je er ook op zit. Ik ben benieuwd welke rail jullie zouden adviseren en welke vertraging handig is. Ik zelf denk aan 1:3 Ben benieuwd naar jullie advies en de kosten. Mvg. PM

Vraag? Vraag!

We schrijven vaak op basis van interessante klantvragen artikelen op dit blog zodat ook andere watersporters hun voordeel kunnen doen met deze informatie. Heb jij een vraag over je boot of een andere watersport gerelateerde vraag?
Stel meteen een vraag!

Grootschoot overloop systeem: twist bepalen

De belangrijkste functie van het grootschoot overloop systeem is het veranderen van de hoek waaronder het grootzeil door de grootschoot aangetrokken wordt. Deze hoek bepaalt namelijk (bij gelijkblijvende trekkracht) hoe “dicht” of “open” het achterlijk van het grootzeil getrimd wordt, ofwel de mate van twist

Open achterlijk

Als de overloopwagen van het grootschoot overloop systeem onder een hoek, helemaal naar loef getrokken wordt, trekt de grootschoot het grootzeil niet alleen naar beneden, maar ook naar loef. Hierdoor ontstaat een relatief open achterlijk (linker afbeelding). Onder zeilers wordt ook wel gesproken over veel twist.

Dicht achterlijk

Wordt de overloopwagen van het overloopsysteem juist verder naar lij gezet, zal de grootschoot meer in lijn met het grootzeil, dus naar beneden trekken. In dat geval ontstaat een relatief dicht achterlijk (rechter afbeelding). In dit geval wordt ook wel gesproken van weinig twist.

Meer of minder twist? Dat is de vraag!

Kort samengevat reguleer je met de mate van twist de wind energie die je kunt “opvangen” ofwel omzetten. Het is dus een soort “gaspedaal”. De vuistregel daarbij is: meer (twist) = minder (energie) en vice versa.

Als je aan de wind zeilt (in wat meer wind) en je hebt te veel helling, verhoog dan de twist: overloop verder naar loef, schoot iets losser). Hierdoor wordt een deel van het grootzeil (of het voorzeil) geopend en wordt minder windenergie benut waardoor de helling afneemt en de boot meer in balans zal zijn.

Als je aan de wind zeilt (in minder wind) en juist nauwelijks helling hebt, verklein dan de twist: overloop iets naar beneden, grootschoot iets strakker. Hierdoor wordt meer windenergie benut en zal de boot sneller en ook hoger zeilen.

Bij zeer weinig wind is het wel van belang dat het achterlijk niet zo dicht getrokken wordt dat de luchtstroming afbreekt. Dat is te zien aan de zogenaamde tell tales. Zodra deze niet meer naar achteren uitwaaien, is dit een indicatie voor turbulentie en daarmee een afgebroken luchtstroming. Dit veroorzaakt veel weerstand en leidt tot lagere performance. Aan de wind is de truc om er voor te zorgen dat de luchtstroming nét niet afbreekt.

Op onderstaande afbeeldingen is dit goed te zien.

Met of zonder overloop

Tot op bepaalde hoogte is het veranderen van de twist in je grootzeil ook zonder grootschoot overloop te reguleren door simpelweg de schoot te vieren (meer twist) of strakker te trekken (minder twist). De overloop maakt het echter mogelijk om de twist te reguleren zonder daarbij de gemiddelde hoek ten opzichte van de wind te sterk te veranderen en dat is in de praktijk een groot voordeel, zeker als je op zoek bent naar performance of juist veilig bij relatief veel wind wilt kunnen zeilen.

Bridles: simpele overloop

Een bridle is een soort versimpelde vorm van een overloop middels een lijn al dan niet gecombineerd met een blokje. Hierbij bepaalt de spanning van de lijn hoe ver de grootschoot naar boven en naar lij kan glijden. Daarmee is het effect van een grootschoot overloop systeem in beperkte mate na te bootsen.

Op de zeer bekende Laser wordt een dergelijk systeem gebruikt zoals op onderstaande afbeelding te zien is:

Opties voor het grootschoot overloop systeem

Omdat de krachten op de grootschoot en daarme op het overloop systeem erg groot kunnen worden, is een goed en voor de boot passend overloop systeem niet alleen praktisch maar vooral ook een kwestie van veiligheid.

Harken is marktleider op het gebied van dekuitrusting voor open zeilboten en zeiljachten. Veel van de bekende grootschoot overloop systemen zijn door Harken ontwikkeld (en regelmatig door anderen gekopieëerd). Daarom noem ik hieronder een aantal goede grootschoot overloop systemen voor verschillende maten zeilboten van Harken.

Het grootschoot overloop systeem kan goed in de volgende bootlengtes ingedeeld worden:

• Small Boat: 6.7 – 8.5 m (22′ – 28′)
• Midrange: 8.8 – 10.4 m (29′ – 34′)
• Big Boat: 10.7 – 12.8 m (35′ – 42′)

Grootschoot overloop zeilboten tot 28 voet

Voor boten tot ca 8.5m (28′) zijn verschillende overloop systemen beschikbaar. Afhankelijk van het type kan gebruik gemaakt worden van 2:1, 3:1 of zelfs 4:1 vertragingen.

2:1 Cam on Car overloop systeem

Deze overloop heeft klemmen op verstelbare armen waarvan de hoek veranderd kan worden voor eenvoudige bediening afhankelijk van de zitpositie van de grootzeiltrimmer.

3:1 Windward sheeting overloop systeem

Dit type grootschoot overloop systeem heeft een speciaal mechanisme waarbij de klem aan lij automatisch geopend wordt. Daardoor is het niet nodig om naar lij te stappen en de lijn uit de klem te halen om de overloopwagen helemaal naar loef te kunnen trekken (bijvoorbeeld tijdens een overstag manoeuvre).

Concrete voorbeelden van overloopsystemen

Op basis van klantvragen m.b.t. grootschoot overloopsystemene gaan we hieronder een aantal concrete voorbeelden geven. Heb je zelf boot waar je een overloop op wilt monteren of verbeteren, helpen we je graag kunnen we dat hier voor anderen ook beschrijven.

Overloop Spanker

We ontvingen onderstaande vraag betreffende een Spanker en hebben daarvoor uitgezocht welke overloop geschikt zou kunnen zijn.

Ik wil voor mijn spanker een overloop samenstellen en kom niet goed uit de toe te passen materialen

Je zou op de spanker kunnen kiezen voor een overloopsysteem zoals op onderstaande afbeelding te zien is:

• A. Harken 22mm Smallboat CB wagen met schijven 2728
• B. Ronstan vlinderoog RF 1055
• C. Harken 22 mm Smallboat rail CB laag 150cm 2720.1.5M
• D. Harken Cam-Matic Standaard klem 150

Dit is een 2:1 vertraging waarmee je op de spanker voldoende kracht kunt leveren om de overloop goed te bedienen. De klemmen maken het mogelijk de overloopwagen op de gewenste plek te fixeren. Naast de hierboven genoemde onderdelen heb je nog een stuk lijn nodig. Als vuistregel kun je bij dit systeem 4 x de overlooplengte gebruiken. Op deze manier kun je de lijn eindloos maken en is het ook vanaf loef mogelijk om de overlooplijn uit de lij klem te trekken nadat je overstag gegaan bent. Een 6mm lijn is een prima dikte.

Video installatie grootschoot overloop systeem

Onderstaande video geeft een goede impressie van het installeren van een Harken overloop systeem. In veel gevallen is het mogelijk om de installatie zelf uit te voeren.