Boat handling training (o.a. voor Melges 24)

Een goede boat handling is de basis voor succes op de wedstrijdbaan. De boat handling omvat alle handelingen die nodig zijn om een boot zo snel mogelijk rond de wedstrijdbaan te varen. Als je wat nauwkeuriger naar de verschillende zeilboten op de meeste wedstrijdbanen kijkt, valt op dat het materiaal vaak vrijwel perfect is maar dat er aan de boat handling nog wel wat “geschaafd” kan worden terwijl daar de grootste winst te behalen is.

Zeilen complexe sport
Zeilen is een complexe sport. Dat maakt het wedstrijdzeilen zoo mooi! Naast het strategische spel (hoe kom ik zo snel mogelijk van A naar B zonder rekening te houden met mijn concurrentie?) en het tactische spel (hoe positioneer ik mij ten opzichte van mijn concurrent?) spelen ook de trim (zowel boven- als onder water), het materiaal en de boat handling een belangrijke rol. Het samenspel van al deze aspecten en de zaken die daarbij een rol spelen (wind, water, materiaal en mensen) maakt de zeilsport zo complex en zo uitdagend.

Materiaal dik in orde
Als je kijkt naar de gemiddelde wedstrijdboot is het materiaal vaak dik in orde. Verder staan de meest ervaren zeilers/sters dikwijls aan het roer en nemen de strategische en tactische beslissingen terwijl de jongere, minder ervaren zeilers verantwoordelijk zijn voor het wisselen van de zeilen (en daarmee in belangrijke mate voor de boat handling). De boat handling komt kort gezegd vaak op de laatste plaats terwijl daar veelal de grootste winst te behalen is.

Meeste winst?
Waarom de meeste winst? Omdat boat handling alle handelingen omvat die nodig zijn om een zeilboot zo snel mogelijk van A naar B te zeilen. Dus iedere overstag manoevre, iedere gijp, iedere spinnaker set, afvallen, oploeven, spinnaker drop enz. enz. Een goed getrainde bemanning zal elke afzonderlijke manoevre sneller en vooral met minder snelheidsverlies van de boot uitvoeren dan een bemanning die minder aandacht heeft voor de boat handling. Een klein beetje meer aandacht voor de boat handling levert dus tijdens iedere manoevre winst op.

Boat handling training
Hieronder volgt een opzet voor een boat handling training die als basis kan dienen. Op de foto’s is een Melges 24 team te zien. De trainer gebruikte twee boeien en een rubberboot om onderstaande oefeningen te begeleiden:

Oefening 1: 8jes varen (boeien haaks op windrichting):
Inhoud trainingsonderdeel:
– bewegen tijdens gijpen en overstag,
– de boot sturen met het bemanningsgewicht
– de boot sturen met de zeilen

Aandachtspunten:
– synchroon lopen
– gezamenlijk gewicht maximaal benutten
– bij afvallen tijdig uit de rail komen, omdraaien (hurken, niet zitten!) en klaar zijn om gezamenlijk naar overkant te lopen
– zo min mogelijk het roer gebruiken
– samenwerking roer / zeiltrim

Oefening 2: korte up-down baan – tacken :
Inhoud trainingsonderdeel:
– roll tack
– accellereren na tack
– afvallen bij bovenboei
– moment van gijpen (maximale snelheid boot)
– samenwerking roer / zeilen

Aandachtspunten:
– in eerste instantie coördineert één persoon het verplaatsen van het bemanningsgewicht (later automatisme)
– samenwerking grootzeil / fok voor maximale accelleratie na tack
– info over snelheid na tack doorgeven > naarmate snelheid toeneemt, zeilen dichter trimmen
– bij bovenboei, op moment van afvallen extra hard hangen > momentum creëren
– aan de hand van de roerdruk bepalen wanneer het nodig is om het gewicht naar lij te verplaatsen voorafgaand aan de tack. Genoeg druk? > niet naar lij (anders verlijert de boot meer).
– sturen: slow in, fast out (maximale weg naar loef winnen)

Oefening 3: korte up-down baan – gijpen (zonder spi):
Inhoud trainingsonderdeel:
– rol gijp
– accellereren na gijp
– aanzeilen onderboei
Aandachtspunten:
– blijven letten op het gebruik van bemanningsgewicht (voor gijp gewicht extreem naar loef, na gijp “recht” pompen zodra druk in de zeilen is)
– in eerste instantie coördineert één persoon het verplaatsen van het bemanningsgewicht (later automatisme)
– altijd letten op tactische ronding van de onderboei (naast de boei aan de wind zeilen, iedereen in de rail)

Pauze
– nabespreking ochtend
– voorbespreking namiddag (handling met spi doorgenomen)

Oefening 4: Langere baan, spi sets / drops :
Inhoud trainingsonderdeel:
– Bear away set
– Gybe set
– Loefdrop
– Lijdrop
– Mexican drop

Aandachtspunten:
– wie doet wat wanneer… lijstjes voor de verschillende manoevres en posities aan boord bepalen / bespreken (en uit het hoofd leren)
– voorbereiden! Voorafgaand aan elke set of drop kort bespreken wie, wat, wanneer doet (voordekker neemt daarin vaak de leiding)
– concentreer je op je eigen taak, hulp is tijdens een manoevre alleen zinvol als je die vanuit je positie op de boot werkelijk kuntgeven  (voorbeeld: de stuurman kan vanuit zijn positie niet met de spinnaker drop helpen en hoeft dat dus ook niet te doen.)
– als de handling niet 100% goed gaat, is het des te belangrijker dat stuurman/vrouw, trimmer(s) en tacticus zich 100% focussen op de snelheid / richting van de boot: zo hard mogelijk de goede kant op. Dus niet met 5 personen (binnen de boot) de spinnaker droppen en daarmee de omgeving (buiten de boot) vergeten.

Oefening 5: Starten:
Inhoud trainingsonderdeel:
– stilliggen op specifieke positie vóór de startlijn
– accellereren tot maximale snelheid
– vrije ruimte aan lij verdedigen
– time on distance

Aandachtspunten:
– stil liggen op een bepaalde positie is iets dat de hele bemanning moet doen, niet alleen de stuurman
– de trimmer kan met behulp van de fok (en evt met hulp van de voordekker) de boeg in de wind houden
– veranderen van richting moet met het hele bemanningsgewicht! Dus wanneer de ruimte aan lij verdedigd moet worden, met de hele bemanning extreem naar loef om hard af te vallen vervolgens direct met de hele bemanning naar lij om weer hard op te loeven en de boot terug te brengen naar de oorspronkelijke positie. Zo blijft de ruimte aan lij vrij (om later te kunnen accellereren) en kan de aanvallende boot niet in dit gat aan lij duiken. De bemanning moet daarbij pro actief zijn. In het begin kan één persoon dit coördineren. Later moet dit een automatisme worden.

Oefening 6: Tacken op fluitsignaal:
Inhoud trainingsonderdeel:
– Het in de praktijk brengen van de oefeningen tijdens een aan-de-winds rak
– Overstag gaan, accellereren
– Spinnaker set

Aandachtspunten:
– boot met hele bemanning over je heen trekken
– na iedere tack info over snelheid, indicatie voor trimmers
– letten op trim na tack (meer twist om te accellereren)
– overloop vlak vóór tack aan lij in de klem zetten (voorkomen dat de overloop op de nieuwe boeg naar lij schijft = geen druk in GZ)
– elke set goed voorbespreken (zie aandachtspunten oefening 4)
– tijdens voorbereiding wel maximaal blijven hiken! De boot moet onder alle omstandigheden hard blijven gaan.
– als de voordekker uit de rail is om op te ruimen / voor te bereiden moet de rest extra hard hangen

Oefening 7: Gijpen op fluitsignaal:
Inhoud trainingsonderdeel:
– Het in de praktijk brengen van de oefeningen tijdens een down wind rak
– Gijpen, accellereren
– Spinnaker drops

Aandachtspunten:
– timing en handling tijdens de gijp (afhankelijk van type spinnaker)
– elke drop goed voorbespreken (zie aandachtspunten oefening 4)
– tijdens voorbereiding wel maximaal blijven hiken! De boot moet onder alle omstandigheden hard blijven gaan.
– als de voordekker uit de rail is om op te ruimen / voor te bereiden moet de rest extra hard hangen
– tijdens drop: voordekker juiste positie innemen (niet onder spi laten “begraven”) om het onderlijk van de spi binnen te trekken (direct in de zak!)
– tijdens drop: trimmer juiste positie innemen om he t achterlijk van de spi binnen te trekken (direct in de zak!)

Algemeen:
Voor alle manoevres geldt: eerst maximale snelheid en juiste richting dan opruimen. Dus na de onderboei het hoogst nodige opruimen (spi mag niet weer uit de zak waaien), daarbij zoveel mogelijk het gewicht naar loef verplaatsen, dan z.s.m. in de rail en maximaal hangen om de boot te laten accellereren en naar vrije wind te zeilen, vervolgens (vanuit de rail) opruimen.

SailSupply.nl verzorgt trainingen op uiteenlopende niveaus. Wilt u meer hierover weten, neem dan s.v.p. contact met ons op. Wij staan u graag te woord.